Anormal Adet Kanamaları

Düzensiz adet kanamaları kadın hastalıkları ve doğum kliniklerinde oldukça sık rastlanan bir şikayettir. Üreme dönemindeki kadınların %14-25'inde görülen bu şikayet kadınlarda gerek fiziksel gerek sosyal gerekse duygusal sorunlara yol açabilmektedir. Peki anormal adet kanamaları neden oluşur? Anormal adet kanamaları nasıl anlaşılır ve nasıl incelenir? Yazımızda bu sorulara yanıt vereceğiz.

Anormal uterin kanamalar bölgesel ya da sistemik birçok nedenden kaynaklanabilir bunlar; miyomlar, endometiral polipler, overyan kistler, ovulasyon bozuklukları, hormonal bozukluklar, kanama-pıhtılaşma bozuklukları ve kanserler olabilir.

Adet Düzensizliği Neden Oluşur?

Anormal adet kanaması şikayeti ile başvuran bir hastanın kanama düzensizliği nedenleri şu başlıklar altında incelenmelidir,

1. Rahmin yapısal sorunları: Miyomlar, polipler, adenomiyozis, sezeryan skar defektleri, uterin arteriovenöz malformasyonlar 
2. Yumurtlama bozuklukları 
3. Kanama pıhtılaşma bozuklukları 
4. Kullanılan ilaçlar; Kan sulandırıcılar, doğum kontrol hapları, rahim içi araçlar 
5. Kanser ve ya endometrial hiperplaziler 
6. Pelvik inflamatuar hastalık ve ya endometrit gibi genital enfeksiyonlar 
7. Bölgesel hemostaz sorunları 

Adet Düzensizliği Nasıl Anlaşılır?

Adet düzensizliğini tanımlamak aslında normal kabul edilen döngüyü bilmekle kolaylıkla yapılabilir. Tüm dünyada kabul gören normal adet döngüsü şu kriterlere sahiptir;

• Adet döngüsünün süresi 24- 38 gündür
• Adet döngüsü süresi önceki adetin ilk gününden sonraki adetin ilk gününe kadarki süre olarak hesaplanır, bu sürelerde 7-9 günlük farklılıklar olabilir
• Kanamalı süre ortalama 4,5 - 8 gündür.

Adet düzensizliği ile doktorunuza başvurduğunuzda öncelikli olarak düzensizliğin tanımının yapılması için bazı sorular sorulacaktır;

1. Son bir kaç adetinizin düzeni, süresi ve son adetinizin ilk günü
2. Kanamanın kaç gün yoğun kaç gün hafif seyrettiği
3. Adet aralarında kanama olup olmadığı
4. Adet kanamasının şiddetli olup olmadığı
5. Adetler düzensizse son 6 ay-12 ay içinde kaç kere bu düzensizlikte olduğu sorgulanacaktır.

Bazı hastalarda bu sorgulama sonrasında aslında normalin varyasyonları olan farklılıkların anormal adet kanaması olarak algılandığı saptanmaktadır.

Adet Düzensizliği Nasıl Araştırılır?

Adet düzensizliği ile başvuran üreme dönemindeki bir hastanın öncelikle gebelik durumu, üreme durumu ve kanamanın kaynağı sorgulanmalıdır.

• Kanamanın kaynağı rahim midir? Her vajinal kanama rahim kaynaklı olmayabilir. Vulva, vajina ve serviks de anormal kanamanın kaynağı olabilir. Ayrıca idrar yollarından ya da makattan gelen kanamalar da vajinal kanamalarla karıştırılabilir. Bu yüzden tüm bu bölgeler muayene sırasında incelenmelidir.
• Hasta premenopoz ve ya adölesan döneminde midir? Klasik olarak üreme döneminin iki ucu olan adölesan dönemi ve menopoz öncesi dönem yumurtlama sorunlarının en sık görüldüğü ve dolayısıyla adet düzensizliklerinin en sık saptandığı dönemlerdir.
• Hasta gebe midir? Her türlü adet düzensizliğinde hastanın gebe olabileceği de akla gelmeli, gebelik testi mutlaka istenmelidir.

Bu soruların cevapları alındıktan sonra ileri inceleme şu noktaları aydınlatmaya yönelik olmalıdır;

• Hastada kansızlık var mıdır? Kan sayımı yapılmalı mıdır?
• Hastanın kullandığı aile planlaması yöntemi bu kanamanın nedeni olabilir mi?
• Endometrial biyopsi almayı gerektirecek koşullar var mıdır?
• Kanama pıhtılaşma bozukluğuna yönelik testlere ihtiyaç var mıdır?
• Hastanın kullandığı ilaçlar anormal kanamaya neden olabilir mi?
• Hastada tiriod difonksiyonu var mıdır?
• Hastada adet düzensizliğine yol açabilecek başka sistemik hastalıklar var mıdır? Örn: Çölyak hastalığı adet görememenin bir nedeni olabilir
• Kanama travma sonrası başlamış olabilir mi?

Adet Düzensizliğinde Hangi Testler ve İleri İncelemeler İstenir?

1. Gebelik testi
2. Tam kan sayımı
3. Over hormonları: E2, FSH, LH, pregesteron
4. Andorjenler
5. Tiroid fonksiyon testleri
6. Pap smear
7. Endometrial Biyopsi
8. Sonohisterogram : Rahim içine sıvı vererek aynı anda ultrason ile rahim içinde yer kaplayan lezyonların görüntülenmesini sağlar
9. Histereskopi

Endometrial Biyopsi Kimlerden İstenmelidir?

Adet düzensizliği olup endometiral hiperplazi veya kanser şüphesi olan hastaların tanısı endometiral biyopsi ile aydınlatılmalıdır.

45 yaş üzeri  ve premenopozal dönemde: Bu dönem kadınlarda adet düzensizliğinin başka bir nedeni yoksa mutlaka endometiral biyopsi alınmalıdır. 

45 yaş altı üreme dönemindeki kadınlarda: Bu yaş grubundaki hastalarda endoemtiral kanser östrojenin fazla progesteronun daha az salındığı durumlarda gelişebilir. Dolayısıyla kronik anovulatuar adet düzensizliği veya obezite gibi östrojen fazlalığı olan ya da verilen tedaviye yanıt vermeyen genç hastalarda da biyopsi alınmalıdır. Ayrıca endomeiral kansere zemin hazırlayan tamoksifen kullanımı, Lynch sendromu, Cowden sendromu olan genç hastalarda da biyopsi alınmalıdır.