Rahim Sarkması
Rahim sarkması ve rahim sarkması tedavisi çoğu kez ihmal edilen bir jinekolojik problemdir. Çoğunlukla ilerleyen yaşla birlikte şiddeti artmakta ve bu da ileri yaşın getirdiği ameliyat kısıtlamaları nedeniyle tedavi seçeneklerini azaltabilmektedir. Halbuki cerrahi tedavisi oldukça yüz güldürücü ve uzun etkili iyileşmeyi sağlamaktadır.
Rahim normalde pelvis kemiği içinde kas, ligaman ve diğer dokuların yardımıyla yerinde durur. Gebelik, çok doğum yapmak veya zorlu ve uzamış doğum eylemi yaşamış olmak bazı hastalarda bu kasları zayıflatır. Ayrıca kadınlar yaşlandıkça ve doğal östrojen hormonunun azalmasıyla bu destek dokuları gücünü yitirerek rahmin vajinal kanala doğru düşmesine yol açar, bu da rahim sarkması olarak bilinir, tıptaki ismi prolapsusdur.
Kas güçsüzlüğü veya gevşekliği rahmin çeşitli derecelerde inmesine hatta vajenden tamamen çıkmasına yol açar. Bu derecelendirme şu şekilde olmaktadır;
- Birinci derece sarkma: Rahim ağzı (serviks) vajinaya doğru hafifce düşer.
- İkinci derece sarkma: Rahim ağzı vajen çıkımına kadar yakınlaşır.
- Üçüncü derece sarkma: Rahim ağzı vajen çıkımındadır.
- Dördüncü derece sarkma: Tüm rahim vajen dışına çıkmıştır. Total prolapsus olarak da bilinir. Bu durumda destek dokular tüm fonksiyonunun yitirmişlerdir.
Yukarıda dördüncü derece rahim sarkmasının görünümü izlenmektedir
Genellikle rahim sarkmasına başka durumlar da eşlik edebilir. Bunlar,
- Sistosel: Üst ön vajen duvarının fıtıklaşması ile mesanenin bir kısmının vajene doğru bombeleşmesi, sarkmasıdır. Bu durum hastada sık idrara çıkma, idrar kaçırma ve idrarını tamamen boşaltamamaya neden olabilir.
- Enterosel: Üst arka duvarların gevşemesi ile ince bağırsakların bir bölümünün vajene doğru fıtıklaşmasıdır. Bu durumda hasta ayakta dururken vajende çekilme ve bel ağrısı yaşar, yatınca rahatlar.
- Rektosel: Alt arka duvar zayıflığı ile kalın bağırsağın (rektum) vajene doğru fıtıklaşmasıdır. Bu durum bağırsak hareketlerini zorlaştırır hatta bazen bağırsağı boşaltmak için vajen arka duvarına hastanın parmağıyla bastırması gerekir.
Rahim Sarkmasının Nedenleri Nelerdir?
- Zorlu doğumlar
- Yaşla birlikte pelvik kasların zayıflaması
- Menopozla birlikte östrojenin azalmasının kas ve mukozaya etkileri
- Karın içi basıncı artıran kronik öksürük, kronik kabızlık, pelvik tümörler, karında sıvı birikimi
- Obezite
- Sigara
Rahim Sarkması Belirtileri Nelerdir?
- Vajinada dolgunluk ve basınç hissi (bunu hastalar küçük bir topun üzerine oturma hissi diye tanımlarlar)
- Bel ağrısı
- Vajenden birşey çıkıyormuş hissi
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Bağırsak boşaltma ve idrar yapmakta zorlanma
- Yürürken vajende rahatsızlık hissi
Rahim Sarkması Ne Zaman Tedavi Edilmelidir?
Şu şikayetlerden herhangi biri varsa en kısa zamanda bir jinekologla iletişime geçmelisiniz.
- Rahim ağzını vajen girişinde hissediyorsanız, vajende basınç hissediyorsanız veya vajenden bir şey çıkıyormuş hissiniz varsa.
- İdrar yapmada, büyük abdeste çıkmada zorlanıyorsanız.
- İdrarınızı tutmakta zorlanıyor hatta kaçırıyorsanız.
- Devamlı bir bel ağrısı ile birlikte yürümekte, idrara ve büyük abdeste çıkmakta zorlanıyorsanız.
Rahim Sarkmasında Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
- Rehabilitasyon: Hafif sarkma ve hafif şikayetleri olan birinci derecede ki hastalarda tercih edilir. Hasta pelvik kasları ve onları kuvvetlendirme hakkında bilinçlendirilir. Kasları çalıştırması için Kegel egzersizleri öğretilir. Hastanın kilo sorunu varsa kilo vermesi önerilir. Kornik kabızlık veya öksürük için yardım alması sağlanır.
- İlaçla Tedavi: Östrojen kremler veya fitilleri kısmen faydalı olabilmektedir ancak bu menopoza girmiş hastalar için bir seçenektir.
- Cerrahi Tedavi: Hastanın yaşına ve gebelik beklentilerine göre rahim sarkması ya onarılır ya da rahim tamamen çıkarılır (histerektomi). Çocuk beklentisi olmayan uygun hastalarda rahmin tamamı alınırken gevşemiş vajinal dokular, urethra, mesane ve rektum sorunları da düzeltilir. Bu cerrahi laparaskopik (kapalı ameliyat), karından açık ameliyat yöntemiyle yapılabileceği gibi vajinal yoldan karında hiç kesi yapılmadan da yapılabilir.
Ayrıca Bakınız: Kapalı Rahim Ameliyatı
- Diğer Tedaviler: Eğer hastanın cerrahiyi kaldıramayacak ek sağlık sorunları varsa ama sıkıntıları da fazla ise vajene "PESSER" denilen bir alet yerleştirilerek sarkma ve hastaya yarattığı sorunlar hafifletilebilir. Bu pesserler farklı şekil ve ebattadır ve sıkıntının derecesine göre bunlardan biri seçilmelidir. Pessen vajende irritasyona ve kötü kokulu akıntıya neden olabilir ve 4.derece sarkmalarda işe yaramaz.
