Rahim Alınması Ameliyatı

Modern çağda tıbbın gelişmesine de bağlı olarak tanımlanmış hastalıklar ve tedavi yöntemlerinde de büyük gelişmeler olmuştur. Özellikle cerrahi dallarda büyük gelişmeler yaşanmaktadır. Bu cerrahi işlemlerden biri de rahim alınması ameliyatıdır. Çoğu kadın bu ameliyattan fazlaca korksa da yazımın ilerleyen aşamasında bu ameliyatın düşündükleri gibi kötü olmadığından bahsedeceğim.

Rahim Alınması Ameliyatı (Histerektomi) Nedir?

Rahim alınması veya histerektomi jinekolojide sıklıkla yapılan bir operasyondur.

Rahim alma ameliyatı, rahmin vücuttan çıkarılması anlamına gelir. Geleneksel tıpta bu ameliyata histerektomi denmektedir. Rahim almaya gerek duyulan durumlar ve tercih edilecek yöntemler vardır. Alım şekli de kadından kadına değişebilmektedir.

Histerektomi rahmin (uterus), karın veya vajinal bölgeden kesi yapılarak alınması işlemidir. Karından yapılacak olan rahim çıkarma işlemi, karından yapılan açık ameliyatla yapılır. Vajinal olarak rahim alınacaksa buna vajinal histerektomi denir.

Karından (abdominal), vajenden (vajinal) ya da laparaskopik olarak yapılan bu operasyonlardan bahsetmeden önce rahim anatomisini anlatmakta fayda var.

Kadın Rahminin Anatomisi

Rahim içi boşluklu kas dokularından oluşmuş yaklaşık 7 cm.lik bir organdır. Pelvis içinde bağlarla kemik pelvise tutunur. Tepesinden her iki tarafa uzanan fallop tüpleri çıkar ve overin komşuluğuna doğru uzanır. Altta ise rahim ağzının hunileşmesi ile vajene doğru açılır. Önünde mesane, arkasında kalın bağırsaklar bulunur.

Rahim Alınma Nedenleri Nelerdir?

1. Tedavilere yanıt vermeyen aşırı adet kanamaları
2. Rahim içi kalınlık artışları; endometrial hiperplazi
3. Miyomlar
4. Rahim sarkması
5. Rahim ağzındaki kanser öncüsü displazik değişiklikler
6. Doğum sonrası aşırı kanamalar
7. Jinekolojik kanserler
8. Kronik pelvik ağrı, endometriozis, adenomyozis

Rahmin Alınmasının Gerekebileceği Durumlar

Rahim alınmasının birçok sebebi olabilir. En sık rahim alınma gerekçeleri şunlardır:

Miyomların Alınması

Histerektomi bazı durumlarda miyomlara karşı yapılabilen bir işlemdir. Miyomlar, çeşitli şekil ve konumlarda bulunabilen iyi huylu tümörlerdir. Genellikle sabit büyüklükte olsalar da bazı durumlarda boyutları büyümeye meyilli olmakta ve alınmaları gerekebilmektedir. Bununla beraber miyomlar kansızlık, kasık ağrıları, adet sancıları (dismenore), kabızlık, sık idrar çıkma, böbrek ve idrar kanalı ile ilgili problemlere sebep olabilmektedir. Bu gibi olumsuz etkiler olduğunda miyomların alınması gerekebilmektedir.

Miyomların alınmasındaki ameliyatlarda yaş oldukça önemli bir faktördür. İleri yaşlı ve doğum planı olmayan kadınlarda rahmin tamamen alınması istenebilir. Aksi şekilde, genç ve doğuma elverişli yaştaki kadınlarda rahime zarar vermeden miyomların alınması tercih edilmektedir.

Kanser

Rahim kanseri, rahim ağzı kanseri ve yumurtalık kanseri gibi durumlarda metastaz (diğer dokulara yayılım göstermek) yapmamış kanserler için rahim alınması gerekebilmektedir.

Endometriyal Hiperplazi

Kadınların özellikle regle yakın dönemlerinde vajinalarındaki endometriyum (mukuslu ve damarlardan zengin tabaka) kalınlaşmış olur. Bu kalınlaşma erkekten gelen spermler ve yumurtanın birleşmesiyle oluşan embriyonun gömülüp bir süre beslenebileceği bir zemin oluşturmak için vardır. Bu tabanın normal şartlar altında bile gereğinden fazla kalın olması durumuna endometriyum hiperplazisi denmektedir. Bu durum kanser riskini artırmaktadır. Bu nedenle tedavi edilmesi gerekir. Genellikle medikal şekilde çözülebilen bir durum olsa da bazen özellikle ileri yaştaki kadınlarda rahmin alınması tercih edilebilir.

Adet Düzensizlikleri

Adet düzensizlikleri özellikle ergenlik döneminde olsa da hayatın belli bölümlerinde kadınların başına gelmektedir. Uzun sürmeyen adet düzensizlikleri sağlık açısından bir sorun oluşturmaz; fakat uzun süren ve tıbbi olarak çözülemeyen adet düzensizliklerinde rahmin alınması gerekebilir. Özellikle annelik düşünmeyen kadınlarda histerektomi çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır.

Adenomyozis

Rahmin gereğinden fazla büyümesine adenomyozis denir. Özellikle rahim çevresindeki organlara baskı yapması nedeniyle kişinin yaşam kalitesini düşüren bir hastalıktır. Bu hastalığın tedavisinde bazı durumlarda histerektomi gerekebilir.

Endometriozis

Bu hastalık rahim içindeki hücrelerin batın içine geçip çoğalması ve yapışıklık yapmasına bağlı gelişmektedir. Sancılı adet görme, gebe kalamama ve sancılı ilişki gibi semptomları vardır. Bazı durumlarda histerektomi gerektirebilir.

Rahim Sarkması

Doğum yapan kadınların rahimleri her seferinde bir miktar elastikiyet kaybına maruz kalır. Yani esneklikleri azalır. Özellikle çok sayıda doğum yapmış olan kadınlarda rahmin sarkması görülebilmektedir. Kadın daha fazla doğum düşünmüyor ise rahmin tamamının veya doğum yapmayı düşünüyorsa rahmin sarkan alt kısmının alınması gerekebilir. Rahmin bir kısmının alındığı durumlarda, alınan kısım rahmin üst tarafına tekrardan eklenir. Vajinal şekilde yapılan bu rahim alma ameliyatına vajinal histerektomi denmektedir.

Doğum ve Gebelikteki Komplikasyonlar

Sezeryan, normal doğum veya kürtaj sırasında rahimde meydana gelen yırtılma ve kanamalarda acil histerektomi yapılabilmektedir. Hastanın hayatta kalması için oldukça önemli olduğu için bu durumlarda genç yaşlı ayrımı yapılmaz.

Rahim Ameliyatı Öncesi Değerlendirme ve Hazırlık

Rahim alınması gerekliliğine varıldığı andan itibaren beraberinde tüplerin ve yumurtalıkların birinin ya da her ikisinin birden alınması konusu değerlendirilmelidir.

Rahim alındığında mutlaka yumurtalıkların da alınmasına gerek yoktur.Diğer taraftan premenstruel sendrom, hormonal epilepsi veya migren sıkıntısı olan hastaların da bu sıkıntısı yumurtalıkların alınmasıyla azalacak ya da geçecektir. Özellikle menopoza girmemiş genç hasta grubunda yumurtalıklarından birinin ya da her ikisinin korunması tercih edilir çünkü östrojen progesteron ve testosteron hormonlarının salınması devam ederek kemikleri koruyucu, kalp hastalıklarından koruyucu etkileri devam edecek vajinal kuruluk, ateş basması terleme, cinsel istekte azalma gibi menopozal şikayetlerin erkenden başlamasını önlenmiş olacaktır. Öte taraftan menopoza girmiş bir kadında yumurtalıkların bırakılması olası bir over kanseri riskini önlemeye engel olacaktır.

Supraservikal ya da Kısmi Rahim Alınması Nedir?

Bazı durumlarda rahim ağzı rahim alınması ameliyatında bırakılarak rahimin bir kısmı alınmaz. Açık rahim ameliyatlarında nadiren tercih edilen bu ameliyat çoğunlukla doğum sonrası durdurulamayan aşırı kanama nedeni ile yapılan rahim alınması işleminde uygulanır. Bu hastalar da rahim ağzı hala durduğu için düzenli pap-smear testine devam edilmesi gerekir. Yanlış inanışlarda biri de rahim ağzı rahimle birlikte alınan kadınlarda cinsel tatmin duygusunun olmayacağıdır, bu yanlış bir bilgidir zira rahim ağzının cinsel tatmine hiçbir katkısının olmadığı bilinmektedir.

Ameliyat Öncesi Dikkat Edilmesi ve Yapılması Gerekenler

Ameliyattan önce dikkat edilmesi gerekenler hakkında genel bir bilgi yazıda verilecek olsa da bu konuda hekimin fikrini almak oldukça önemlidir. Birçok şekilde histerektomi ameliyatı vardır ve bunların her biri için dikkat edilmesi ve yapılması gerekenler değişmektedir.

• Ameliyata hazırlık olarak bazı tetkikler istenebilir. (kan örneği, idrar örneği, akciğer filmi gibi)
• Gerekirse rahimden parça alınıp incelenebilir.
• Enfeksiyon riskine karşı antibiyotik yapılır.
• Ameliyat öncesinde ince bir idrar sondası yerleştirilir.

Ameliyat İçin En Uygun Zaman Nedir?

Histerektomi ameliyatı bazı hastalıklara bağlı olarak yapılan bir işlemdir. Genel olarak genç ve çocuk sahibi olmak isteyen annelerde bu ameliyat tercih edilmezken, ileri yaştaki kadınlarda özellikle rahimle ilgili hastalık teşhisi konulduğunda sıkça uygulanan bir işlemdir. Bu işlemde en doğru zaman hekiminizin uygun dediği zamandır.

Rahim Alma Ameliyatı Çeşitleri

Rahim alma ameliyatları temelde 3 yöntemle gerçekleşebilir.

Vajinal Histerektomi

Bu yöntem hem hasta hem de hekim için en kolay uygulanabilir ve durum uygunsa tercih edilen yöntemdir. Bu yöntemin uygulanabilmesi içim rahmin vajinal bölgeye veya daha altına sarkması ana şarttır. Bu şartı yerine getiren hastalara vajinal histerektomi ameliyatı uygulanır. Karın bölgesinde herhangi bir kesi yapılmamıştır. Komplikasyon (ameliyat sırasında oluşabilecek istenmeyen durumlar) riski oldukça düşüktür. Kesi yapılmadığı için bu yöntemle rahmini aldırmış hastalarda iyileşme hızı yüksektir.

Vajinal histerektomi yapılan hastadaki sarkma derecesi çok fazla ise rahimin tutunduğu yüzeyde bazı düzeltmeler yapılması gerekebilmektedir. Bu konuların ameliyat öncesinde cerrahla konuşulması ve detayların öğrenilmesi gerekmektedir.

Abdominal (Karın) Histerektomi

Açık ameliyattır. Vajinal histerektominin uygulanamadığı yani vajinal sarkmanın olmadığı veya ameliyatın vajinal yapılmasında riskler bulunduğu durumlarda abdominal histerektomi uygulanmaktadır. Bu yöntem karından klasik yöntemle sezeryan doğuma benzer kesilerle yapılır. Yapılan kesilerle rahme ulaşılır. Rahmin bağları ve damarları kesilir. Böylelikle vücutla bağlantısı kalmaz ve dışarı alınır. Vajen güdüğü kapatılır ve işlem tamamlanır. Bazı durumlarda rahmin dışa açılan kısmı olan serviks bırakılabilir. Serviksin bırakıldığı histerektomiye supraservikal veya subtotal histerektomi denmektedir. Rahmin tamamının alındığı histerektomiye ise total abdominal histerektomi denmektedir.

Laparoskopik (Robotik) Histerektomi

Kapalı ameliyattır. Modern cerrahi yöntemde robotik teknoloji kullanılarak yapılan cerrahi işlemdir. Günümüzde laparoskopik histerektomi, risk oluşturan karın içi yapışıklık ve büyük miyomlar gibi hastalıkların risklerini değerlendirmek ve histerektominin bir kısmının veya tamamının yapılmasında kullanılabilmektedir.

Rahim Alma Ameliyatının Riskleri

Yapılan tüm cerrahi işlemlerin riskleri vardır. Bu riskler, cerrahi işlemin uygulandığı bölgeye ve duruma bağlı olarak da değişkenlik gösterebilmektedir. Histerektomi ameliyatındaki riskler şunlardır:

• Toplardamar veya akciğerlerde pıhtı gelişmesi veya pıhtı atması riski vardır.
• Ameliyat sırasında veya sonrasında kanama olabilir.
• Anesteziye ait sorunlar olabilir. Hasta ameliyat esnasında yani gereğinden erken uyanabilir veya gereğinden geç uyanabilir. Kullanılan anestezik maddeler yan etkiler oluşturabilir.
• Enfeksiyon oluşabilir.
• Ameliyat alanına komşu organlarda (idrar torbası, idrar yolları, bağırsaklar gibi) yaralanma olabilir.
• Ameliyat sonrası bağırsaklarda tembellik olabilir.
• Yukarıdaki komplikasyonların ciddi düzeyde oluşması durumunda organ iflasları ve ölüm gibi sonuçlar da görülebilir.

Rahim Alınması Operasyonlarında Görülen Komplikasyonlar

1. Yara yeri enfeksiyonları
2. Rahimin çıktığı yer olan "cuff" seluliti, enfeksiyonu
3. İdrar yapmakta zorluk; özellikle vajinal yoldan yapılan ameliyatta
4. Kabızlık; genellikle bir haftada beslenme düzenlendikçe düzelir
5. Damar tıkanıklığı; pelvik operasyonlardan sonraki ilk 6 haftada oluşabilen venlerdeki tıkanıklık, varis çorabı giydirilerek, hastanın ameliyat sonrası erken hareket etmesi sağlanarak ya da uygun hastalarda kan sulandırıcı tedavi verilerek bertaraf edilmeye çalışılır
6. Ameliyat sonrası kanama; iç yada dış dikişlerden kaynaklanabilir ve hastanın tekrar ameliyata alınması gerekebilir.
7. Çevre organların zarar görmesi: Rahime çok yakın olan mesane üreterler ve barsaklar operasyon sırasında zarar görebilir ve bunların onarımı için ek girişimler gerekebilir.

Histerektomi Ameliyatı Süresi

Histerektomi ameliyatı genellikle açık şekilde yapılan büyük bir ameliyattır. Bu nedenle komplikasyonlara bağlı süresi uzayabilse de genellikle 1-3 saat arasında tamamlanır.

Histerektomi Ameliyatında İyileşme Süresi

Histerektomi ameliyatı normal bir şekilde tamamlanmışsa ve hastada herhangi bir komplikasyon oluşmamışsa birkaç gün hastanede bakım yapıldıktan sonra hasta taburcu edilir. Ameliyat sonrasında hasta mümkün olduğunca yürüyüş yapmalıdır. Yürüyüş hem kan dolaşımını hızlandırarak iyileşme sürecini kısaltır; hem de pıhtı oluşumu ve pıhtı atma riskini azaltır.

İyileşme sürecinin büyük oranda tamamlanması 6 haftayı bulabilmektedir. Bu sürede hekim kontrolleri aksatılmamalı ve ağır sporlar yapmaktan kaçınılmalıdır.

Histerektominin Kadın Psikolojisine ve Cinselliğe Etkisi

Histerektominin kadınlar üzerinde olumlu veya olumsuz psikolojik etkiler bırakması gayet normaldir. Hayat kalitesini olumsuz etkileyecek düzeyde olmayan ve kısa süreli psikolojik sorunlar bu ameliyat sonrasında sıkça görülür. Kadından kadına değişen psikolojik etkiler şunlardır:

Kadın Psikolojisindeki Olumsuz Etkisi

Genellikle genç yaştaki kadınlarda bu ameliyattan kaçınılır. Çocuk sahibi olmalarını engellemek, kadın psikolojisini bozabilmektedir ve hiçbir hekim bunu istemez. Bununla birlikte bazı durumlarda, acil histerektomi gibi, kadın genç olsa bile rahim alınmak zorunda olabilir. Bu da kadının çocuk sahibi olamayacağı anlamına gelebilir. Birçok genç kadın bu yüzden depresyona girebilmektedir. Böyle bir durum olması halinde mutlaka psikolojik destek alınmalıdır.

Kadın Psikolojisindeki Olumlu Etkisi

Kadın ameliyat sonrasında çektiği sıkıntılardan kurtulmuş ve oldukça mutludur. Bu da özellikle ileri yaştaki kadınlarda oldukça yaygın görülen bir durumdur.

Rahim çıkarıldığı için hamilelik korkusu, ağrı ve aşırı kanama gibi durumlar olmaksızın cinsel ilişki yapılabilir. Bu da cinsel ilişki kalitesini arttırmaktadır. Yumurtalıkların alındığı histerektomi ameliyatlarında hormonal eksikliğe bağlı olarak kadın cinsel organında kuruluk görülebilir. Bu konuda hekime başvurulması gerekmektedir.

Rahim Alınırken Yumurtalık Alınması Gerekir mi?

Yumurtalıkların alınması kadının menopoza girmesine sebep olur. Erken bir menopoz kadın sağlığı için çeşitli riskler barındırır. Özellikle kalp krizi gibi riskleri azaltan kadınsal hormonların azalması, kadını erken yaşta risk altına alır. Bununla beraber, bazı menopoz komplikasyonlarının gelişme riski de vardır. Yumurtalıklarda herhangi bir sorun bulunmadığı durumda ve yumurtalık kanseri öyküsü de yoksa yumurtalık alınması tıbbi olarak tercih edilmez. Yumurtalıkların alınması gereken durumlarda hasta menopoza çok yakın yada menopoza girmişse o zaman yumurtalıkların alınması hasta için daha faydalı olacaktır.

Rahim Alınması Ameliyatından Sonraki Hayat Nasıl Olacak?

Rahim alınması operasyonlarından sonraki iyileşme dönemi hayli hızlı ve sorunsuz olmaktadır. Hastalar operasyondan sonra kısa bir sürede ağızdan yemek yemeye başlayıp, yataktan kalkıp yürüyebilir durumda olmaktadır. Bir ya da 2 gün içinde eve taburcu edilen hastalar çoğu kez ağızdan hafif ağrı kesiciler dışında bir ilaç kullanmak ihtiyacı duymazlar. Bir kaç hafta daha az miktarda vajinal kanamaları devam edebilir, bir süre idrarı başlatmakta zorlanma ya da mesaneye baskı hissi olabilir.

Yumurtalıkları alınan hastalar hızlıca menopozal şikayetler yaşamaya başlayabilir ve bu hastalarla dışarıdan östrojen takviyesinin fayda ve zararları tartışılmalı ve gerekirse vakit kaybetmeden başlanmalıdır.

Türkiye’de Rahim Alınması (Histerektomi) İstatistikleri

İyi huylu olduğu düşünülen kist, miyom, polip gibi nedenlerle yapılan rahim alma ameliyatlarında beklenmedik bir şekilde kanser ile karşılaşma olasılığı kaçınılmazdır.

Türkiye’de yapılan bir araştırmada 2008-2018 yıllarında 6448 kadına iyi huylu olduğu düşünülerek yapılan rahim alma (total histerektomi) ameliyatlarından sonra hastaların;

• %0,31’inde endometrium kanseri
• %0,21’inde uterin sarkom
• %0,10’unda over kanseri
• %0,01’inde tubal kanser 
• %50,03’ünde serviks kanseri saptanmıştır.

Bu beklenmedik kanserlerle karşılaşma durumunun daha çok ileri yaşlarda, postmenopozal dönemlerde ve çok uzun süre ihmal edilip düzenli kontrollerin yapılmadığı hastalarda daha fazla olduğu da görülmüştür.

Ayrıca Bakınız: Kapalı Rahim Ameliyatı

Rahim Alınması Ameliyatı ile İlgili Bilgi Alın

Muayenemize 0(552) 328 99 89 nolu telefondan ulaşarak rahim ameliyatları ile ilgili bilgi ve randevu alabilirsiniz.