Rahim ağzının yetmezliği diğer adıyla servikal yetmezlik, gebelik sırasında doğum eylemi başlamadan veya rahim kasılmaları olmadan rahim ağzının açılarak gebeliğin düşürülmesine yol açmasıdır. Servikal yetmezlik genellikle ikinci trimesterin ortalarında ya da erken 3. trimesterde oluşur. En tipik özelliği ağrısız açılmanın başlamasıdır ve tekrarlayan gebelik kaybının anatomik nedenlerinden biridir.
Rahim ağzı yetmezliği doğumsal ya da daha sonradan kazanılmış nedenlerle oluşabilir.
Anne karnında iken embriyolojik gelişim sırasında Mülleriyen kanalın gelişiminde sorun olması olabileceği gibi, Ehler Danlos ya da Marfan Sendromu gibi kollajen dokuların sorunlu olduğu hastalıklar da neden olabilir.
Zorlu doğumlarda rahim ağzının zedelenmesi, LEEP veya konizasyon gibi cerrahi müdahalelerle rahim ağzının kısmen çıkarıldığı durumlar, gebelik sonlandırmaları için rahim ağzının zorlu genişletildiği durumlar, rahim ağzı yetmezliğinin nedenleri olabilir.
Rahim ağzı yetmezliği toplumda %0.5 sıklıkta görülür.
Rahim ağzı yetmezliği tanısı çoğu kez klinik olarak yani muayene sırasında konulur. Hasta muayene edilirken hiçbir kasılma veya ağrı tariflemeksizin elle muayene ile ya da günümüzde daha sık olarak ultrason ile rahim ağzında 2 cm den fazla açıklık ve %80 den fazla silinme saptanması ile tanı konulur. Tanı koymada en etkili yol ultrasonun transvajinal yolla yapılmasıdır. Ultrasonda servikste hunileşme izlenirken bazen spekulum muayenesinde vajene doğru yol almış amnion zarı da izlenebilir. Açılma olmazsızın transvajinal ultrasonda rahim ağzı 25 cm.den kısaysa yine rahim ağzı yetmezliğinden bahsedilebilir.
Rahim ağzı yetmezliği çoğu kez cerrahi, bazen de cerrahi olmayan yollarla tedavi edilir.
Cerrahi olamayan yolda vajene pesser yerleştirerek rahim ağzının daha fazla açılması engellenebilir.
Cerrahi tedavi en çok tercih edilenidir. Cerrahi vajinal yoldan da yapılabilir. Vajinal yoldan yapılan işlem 2 türdür; McDonald veya Shirodkar. Her ikisinde de hasta anestezi altındayken rahim ağzına kese ağzı büzer gibi dikiş yerleştirilerek rahim ağzı duvarları birbirine yaklaştırılıp açılması önlenebilir. Eğer rahim ağzı vajenden dikiş atmaya müsait değilse, atılan vajinal dikiş başarısız olduysa yada gebelik planından önce dikiş atılması planlandıysa açık karın operasyonu (laparatomi) ya da kapalı ameliyat (laparaskopi) ile rahimle rahim ağzının birleştiği yere dikiş atılarak da rahim ağzı yetmezliği tedavi edilebilir.