Kürtaj Ankara'da en sık istenmeyen gebelikleri sonlandırmak için yapılmaktadır. Ayrıca anne karnında ölmüş, anomali tespit edilmiş, gelişimi durmuş gebeliklerde, anembriyonik gebelik denilen boş gebelik ve anormal bir gebelik durumu olan mol (üzüm) gebeliklerinin sonlandırılmasında da kullanılır. Gebeliğe ait dokuların rahim içinden temizlenmesi anlamına gelen bu işlem çoğunlukla Ankara'da vakumlu kürtaj tekniğiyle yapılmaktadır. İsteğe bağlı bebek aldırma haftası yasalarla sınırlandırılmış ancak gebelikte sorun tespit edildiğinde bu sınırlama kaldırılmıştır.
Kürtaj ülkemizde yasaldır ancak yasalarla bazı sınırlandırmalar getirilmiştir. Eğer gebelik isteğe bağlı sonlandırılıyorsa bunu için son sınır hafta 10. gebelik haftasıdır. 10. gebelik haftasından önce anne babanın böyle bir kararı isteğe bağlı vermesi mümkündür ancak 10. hafta geçtikten sonra yasalar buna izin vermemektedir. Ayrıca kadının bu işlemi yaptırabilmesi için 18 yaşından büyük olması gerekir. Eğer 18 yaşında genç ise ebeveyn veya yasal vasisinin rızası gerekir. Evli kadınlarda ise kocanın rızası gereklidir. 10 haftayı geçmiş gebeliklerde ise bebeğin veya annenin sağlık durumunun gebeliğin sağlıkla sonuçlanmasına engel olduğu ya da bebeğin anne karnında öldüğü durumlarda bu işlem yapılmaktadır.
Gebelikler vakumlu kürtaj, dilatasyon küretaj (D&C) ve menstrüel regülasyon (MR) yöntemi ile cerrahi olarak sonlandırılabileceği gibi ileri hafta gebeliklerde ilaçla indüklenerekte sonlandırılabilir.
Anestezik maddenin çeşidine geçmeden önce kürtaj için anestezi gerekli midir sorusuna cevap vermek daha doğru olacaktır. Bebek aldırma, cerrahi bir işlem olduğu için tercihe ya da gerekliliğe bağlı olarak lokal ya da genel anestezik maddeler uygulanmalıdır.
Zaten günümüzde birçok klinikte ve hastanede hasta konforu için genel anestezi tercih edilmektedir. Her ne kadar tam bayılma kötü hissiyatı yok etse de genel anestezinin avantajları kadar dezavantajları da mevcuttur. Tercih edilme sebeplerinden en önemlisi genel anestezide hastanın acı hissetmemesi ve hiçbir şey hatırlamamasıdır. Ancak diğer bütün genel anestezi uygulamalarında olduğu gibi hekimi korkutan şey hastada tam açlık durumu olmaması halinde; uygulanan ilaçlar nedeniyle, hastanın mide içeriğini kusup tekrar yutması ve bu sıvının solunum yollarına kaçmasıdır. İstenmeyen bu durumun gözlenmesi, hastanın yoğun bakıma kaldırılması zorunluluğunu bile ortaya çıkarabilir. Genel anesteziden kaçınılmasının en önemli gerekçesi olarak bu riski gösterebiliriz.
İkinci bir seçenek olan lokal anestezi hastanın tam açlık halinde olmadığında başvurulan mantıklı bir yöntemdir. Bu yöntemde tam bir baygınlık hali olmadığı için hastanın bir miktar ağrı hissetmesi beklenilir. Bu ağrıyı azaltmak için de işlemden yaklaşık bir saat önce sistemik etkili ağrı kesiciler kullanılabilir. Bunlar rutinde kullanılan ağrı kesiciler olabileceği gibi, morfin türevi ilaçlar da olabilir. Devamında ise işlem esnasında rahim ağzına lokal anestezi uygulanarak kürtaj tamamlanır.
Doktorunuz önce sizi muayene edecek ve tıbbi öykünüzü alacaktır. Daha sonra muayene edip ultrasonda gebelik kesesini görüntüleyecektir. Eğer gebelik testi idrarda yapılmış ve ultrasonda da gebelik kesesi görülemiyorsa kanda gebelik testi istenilebilir. Bu durumlarda dış gebelik yani gebeliğin rahim dışında yerleştiği sorunlarda göz ardı edilmemelidir. Ultrason gebelik yaşını da tayin etmekte daha doğru bilgi verecektir. Ayrıca annenin ve bazen babanını kan grubunu da bilmek gerekir eğer bilinmiyorsa kan grubu tayini için de test yapılmalıdır. Kan uyuşmazlığı diğer tabiriyle RH/RH uygunsuzluğu olan annelere işlemden sonra kan uyuşmazlığı iğnesi yapılmalıdır ki sonraki gebelikler bu durumdan olumsuz etkilenmesin.
Bebeğin sorunsuz alınabilmesi için dikkat edilmesi gereken belki de en önemli kural kürtajın zamanlamasıdır. Çok erken veya çok geç yapılan kürtajda, istenmeyen komplikasyonlar gözlenebilir. Örneğin hastada gebelik hormonu henüz yeterli seviyede yükselmemiş ise fetüs henüz rahime yerleşmemiş demektir. Bu nedenle gebeliğin normal seyirde mi yoksa dış gebelik mi olduğunu anlamak için hormon seviyesinin kontrolü gerekir. Bunun yanı sıra rahimin ultrason ile görüntülenmesi önemlidir. Dolayısıyla gebelik kesesinin oluştuğu minimum 5 hafta civarında bu kontroller sağlanır ve hastanın kürtaja hazır olup olmadığı tam olarak bilinir. Bir diğer taraftan çocuk aldırmanın fazla gecikmesi gebelik haftasının ilerlemesi ve birçok komplikasyon görülmesi riskini artırır.
Hastanın diyabet, tansiyon gibi sistemik rahatsızlıkları da göz önünde bulundurulmalı; işlem öncesinde gerekirse, kullanmış olduğu ilaçların kesilmesi ya da bazı ilaçların işlem öncesinde alınması sağlanmalıdır.
Yine, daha önce hastanın geçirdiği jinekolojik ameliyatlar değerlendirilmelidir. Örneğin geçirilmiş olan bir miyom ameliyatı rahimin iç hacmini değiştirmiş olabilir. Hekimin bu durumdan haberdar olması ve girişimde bulunurken buna hazırlıklı olması gerekir.
Hastanın kan grubunun bilinmesi de kürtaj için elzemdir. Eğer mevcut bir kan uyuşmazlığı varsa hekim gerekli tedavi adımlarını izler. Yapılan tetkiklerle kansızlığı olan bir hastaya, uygun görülürse kan transfüzyonu uygulanır.
Hastanın fizyolojik olarak kürtaja hazır olduğuna karar verilmiş ise hastanın psikolojik olarak da hazır ve sakin olması önemlidir. Çocuk aldırma zaman zaman çiftler arasında bir gerginlik oluşturabildiği için, partnerin bu süreçte hastaya desteği işlemi kolaylaştıracaktır.
Kürtaj işlemi genellikle ortalama 5-10 dakika kadar sürer. Eğer işlem lokal anestezi altında yapılıyorsa hasta kısa sürede ayağa kalkıp günlük hayatına dönebilmektedir. Ama eğer genel anestezi (sedasyon) altında yapılıyorsa hastanın anestezinden uyanıp iyice kendine gelmesi için 10-15 dakika daha beklenmekte, işlem sonrası biraz daha dinlendirilip öyle taburcu edilir.
Kürtaj işleminden sonra gebelikte büyüyen rahim küçülürken kasıldığı için hafif hafif kasık ağrıları olacaktır, bu büyük gebeliklerde daha belirgin hissedilir. Bu ağrı, ağrı kesicilere genellikle yanıt veren bir ağrıdır. Yaklaşık 10 gün kadar süren kanama olabilir ama olmaması da anormal değildir. Lokal anestezi altında yapıldıysa o gün günlük işlere hemen dönülebilir ancak genel anestezi altında yapıldıysa ilaçların etkisi bir süre daha devam edeceği için o gün araba kullanmak gibi dikkat gerektiren işlerin yapılmaması gerekir. Kürtajdan sonra yaklaşık 10 gün cinsel ilişkiye girilmemesi önerilir çünkü bu bir enfeksiyon nedeni olabilir. Aynı nedenlerle havuza, denize ve hamama girmek de yasaklanır. İşlem sonrası gerekirse antibiyotik önerilir ve önerilen doz bu süreçte kullanılması gerekir. İşlemden sonra hekiminiz genellikle 1-2 hafta sonra kontrole çağıracak iyileşmenin tamamlanıp tamamlanmadığını kontrol edecektir.
Kürtajdan sonra 3 hafta içerisinde hiç kanama gözlemlenmeyebilirken, zaman zaman kanama olabilir. Bunlar beklenen ve korkulması gerekmeyen, ancak aslında adet kanaması olmayan kanamalardır. Çoğunlukla kürtajdan 3 ila 5 gün sonra hastada kramp tarzı bir ağrı ile beraber bir pıhtı atılır. Yine tamamen normal olan bu durum da adet kanamasını işaret etmez. Genelde adet kanaması kürtajdan sonra 5-6. haftada gerçekleşir. Bunu takiben adet düzeni normale girmeye başlar. Eğer gebelik, hamileliğin daha geç evresinde sonlandırılmış ise; oluşan hormon yükü kırılacağı için, ilk bir haftanın sonunda adet kanamasına yakın bir kanama görülebilir.
Kürtaj işlemi bir doğum kontrol yöntemi değildir. Eğer çocuk aldırma steriliteye son derece dikkat edilerek, uzman bir hekim tarafından, uygun anestezi yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiş ise, ilerleyen süreçte gebeliğe engel olmayacaktır. Bununla birlikte, işlem sonrasında hasta kontrole çağrıldığında, çoğu zaman rahimde kalıcı bir hasar oluşmamaktadır. Dolayısıyla kürtaj sonrası kısırlık görülmesi son derece düşük bir ihtimaldir.
Reşit bireylerde, yani 18 yaşın üzerinde olan ve gebeliğini devam ettirmek istemeyen hastalara kürtaj yapılabilir. Bu durumda eğer hasta evli ise hastanın eşinin de onayının alınması gerekmektedir. 18 yaşın altında istenmeyen gebelik problemi ile gelen hastanın ebeveynlerinin yazılı onam belgesi ile kürtaj gerçekleştirilebilir. Eğer hastanın ebeveyni yoksa yasal vasisinin imzasının alınması gerekecektir.
Kürtajdan sonra gebelik hormonları hızla yok olacağı için yumurtalıklar o ay bile yumurtlayabilir. Bu yüzden cinsel yasak kalkar kalkmaz etkin bir korunmanın gündeme gelmesi gerekir. Önceki tercihleri göz önünde bulundurularak veya hekimlerinin yönlendirmesi ile doğum kontrol hapı, spiral yada korunma iğneleri o ay bile uygulanabilir.