9 aylık adet görememe sonrasında girilen menopoz dönemi doğası gereği östrojen hormonunun vücutta azaldığı adetin tamamen bittiği bir dönemdir. Östrojenin azalması ile vücutta oluşan değişiklikler, ateş basması, terleme, uyku kalitesinde bozulma ile kendini hissettiren menopoz dönemi kadında bazı kanser risklerinin de arttığı bir dönemdir.
Menopoz sonrası sıklıkla gördüğümüz şikayetlerden biri olan vajinal kanamalar veya kahverengi lekelenmeler kadınlar için çok önemli bir sorundur; çünkü 6 aylık adet görememe sonrası kanama yaşayan her hasta altta yatan neden ne olursa olsun incelenmeli ve ileri tetkik ve tedaviye yönlendirilmelidir. Hiç kuşkusuz birçok iyi huylu nedenleri varken daha az hastada görsek de kanser, özellikle endometriyum kanseri mutlaka akla gelmeli ve buna yönelik incelemeler yapılmalıdır. Endometrium kanseri menopoza girmiş, diyabetik, obez, doğum yapmamış ve emzirmemiş kadınlarda daha sık görülür.
Kanamanın miktarı ne olursa olsun süresi ne kadar kısa veya uzun olursa olsun ve rengi ne kadar koyu kahverengi veya açık kırmızı olursa olsun menopozda her kanama anormaldir ve bu sıkıntısı olan her hasta en kısa zamanda bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına muayene olmalıdır.
Menopoz sonrası kanama nedeni %90 hastada iyi huylu patolojilerden; %10 hastada ise kanserden kaynaklanır. Bu nedenler;
Polipler üzüm tanesi görünümünde çeşitli büyüklüklerde olabilen doku parçalarıdır ve rahim içinde servikste veya servikal kanal içinde olabilirler. Hiç belirti vermeyeceği gibi kanama, ilişki sonrası kanama belirtileri de verebilir. Bu polipler çoğunlukla iyi huyludur, nadiren kanser hücreleri saptanabilir.
Kanda östrojen düşmesi ile birlikte rahim içindeki döl yatağı da dediğimiz endometrium hayli incelir ve çok incelmesi de kanamayı tetikleyebilir.
Rahim içi tabakasının haddinden fazla kalınlaşması bir süre sonra kanamalara yol açar. Bunun nedeni genelde olması gerekenden fazla östrojenin olup da, progesteronun yetersiz olmasıdır. Nadiren anormal hücreler ve kanserleşme saptanabilir. Mutlaka biyopsi ile bu durumun varlığı araştırılmalıdır.
Östrojenin eksikliğine bağlı vajen mukozası inceldikçe en ufak bir travmada bile kanamaya yol açar. Bu da genellikle cinsel ilişki sonrasında olur.
Menopoz sonrası kanama rahim ve endometrium kanserlerinin en sık görülen belirtisidir. Ayrıca serviks ve vajen kanserlerinde de görülebilir.
Klamidya ve Gonore gibi enfeksiyonlar damla şeklinde kanamaya veya ilişki sonrası kanamaya yol açabilirler.
Kanama bazı ilaçlara bağlı da gelişebilir; hormon ilaçları, tamoksifen veya kan sulandırıcılar bu tip ilaçlardandır.
Menopoz sonrası kanama olunca hemen bir jinekoloğa başvurmanız gerekir. Tanı için öncelikle spekulum muayenesi ve transvajinal ultrason yapılarak polipler, kalınlık artışları, vajinal atrofi ya da enfeksiyonlar değerlendirilir. Sonra ileri tanı için şu girişimler yapılabilir;
İnce bir kanulle rahim içine girilerek endometriumdan doku parçaları alınarak patolojik incelemeye gönderilir.
Polipten şüphelenildiğinde polibi daha iyi görüntülemek için rahim içine sıvı verilerek yapılan ultrason ile polipler net olarak değerlendirilebilir.
Hem rahim içinden hem de servikal kanaldan fazlaca doku alınmak istendiğinde dilatasyon küretaj ve fraksiyone kürtaj daha çok tercih edilen bir doku örnekleme yöntemidir.
Rahim içinin kamera yardımıyla görerek incelenmesi aynı seansta da var olan poliplerin temizlenmesi hedeflendiğinde histereskopiye başvurulur.
Tedavi genellikle nedene yönelik yapılır. Bunun için kullanılan tedaviler şu şekilde olabilir:
Azalan östrojen yerine konularak atrofi kanamaları önlenebilir. Endometrial hiperplazi tedavisinde ise progestinlerden yararlanılır.
Poliplere, miyomlara bu yolla müdahale edilir, aynı seansta hem tanı, hem tedaviyi sağlar.
Öncelikle kanser vakaları olmak üzere postmenopozal kanamalarda sıklıkla rahim alınması tedavisi uygulanır.
Rahim alınması hakkında Rahim Alınması Ameliyatı yazımızı da inceleyebilirsiniz.
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların tedavisi için kullanılır.