Normal Doğumda Sancı Kontrolü

Doğumda ağrı kontrolü doğal doğumun en önemli kısmıdır. Ankara'da doğal doğum üzerinde uzun süredir çalışan bir kadın doğum hekimi olarak bu konuyu, yıllar içindeki tecrübelerimden kadınların gebe kaldığı andan itibaren en çok merak ettiği ve kaygılandığı konu olduğu için seçtim. Bu yüzden soru-cevap şeklinde hazırladık yazımızı. Eğer normal doğumun evreleri hakkında detaylı bilgi almak, doğum sancılarında ne zaman hastaneye başvurmak gerektiği hakkında bilgi isterseniz aşağıdaki linki de tıklayıp okuyabilirsiniz.

Normal Doğum (Vajinal Doğum) yazımıza göz atabilirsiniz.

Doğumda ve Sonrasında Ağrı Kontrolü

Doğum Sancısı Nasıl Olur?

Doğum sancısı bel ve kasıklarda başlayıp giderek şiddeti ve sıklığı artan kramp tarzı bir ağrıdır. Sancılar ilk başladığında 25-30 dakika aralarla gelen hafif belde yanma ve kasıkta adet sancısı benzeri ağrı yaparken doğumun son evresinde, 2-3 dakikada bir gelen karında ciddi sertleşme ile birlikte belde ve alt karın bölgesinde kuvveti 10 üzerinden 10 diye tanımlanabilecek şiddete ulaşır. Doğum eylemi (rahim ağzının açılma evreleri) ve doğum aşaması (bebeğin çıkış aşaması) her kadında ve her doğumda farklı şiddette ağrılıdır. Bu ağrı şiddeti, kişinin ağrı eşiğinin seviyesinden olduğu gibi bebeğin iriliği, bebeğin rahim içindeki pozisyonundan da etkilenir. Doğumun ilk aşamasında ağrı genellikle hafiftir ama doğum aşaması yaklaştıkça şiddetlenmeye başlar. Ağrı hem rahim kaslarının kasılmalarından hem de bebeğin çıkım aşamasında vajen kaslarının gerilmesinden kaynaklanmaktadır.

Doğum Ağrılarını Kontrol Etmek İçin Önceden Bir Plan Yapmalı mıyım?

Evet, doktorunuzla veya ebenizle gebeliğin sonlarına doğru doğum sırasında ağrı yönetimi için neler yapılabileceğini konuşmanızda büyük fayda vardır. Hem doğumunuzu yaptıracak kişinin sizin beklentileriniz hakkında bilgi sahibi olması hem de sizin seçenekler hakkında fikir sahibi olmanız doğum sırasında herkesi mutlu edecektir. Ağrı kontrolü için birçok yol vardır ve tek bir yol herkes için işe yaramayabilir. ''En doğru seçim sizin için en iyisi olandır.''

Doğum başlamadan önce bir yol belirlemek iyi olmakla birlikte doğum sırasında gerekirse bu yoldan vazgeçilip yeni bir yöntem de denenebilir çünkü doğum sizin için daha ağrılı veya ağrısız geçebilir ve yöntemi değiştirmek bir başarısızlık değildir.

Doğum Ağrısı ile başa çıkmanın farklı yolları nelerdir?

Bu konuyu iki başlıkta toplamak lazım;

1. Sizin kendinizin yapabileceği şeyler
2. Tıbbi ilaçlar ve yöntemler

Kendim Neler Yapabilirim?

• Vücut pozisyonunuzu değiştirebilir en rahat olduğunuz pozisyonlarda durabilirsiniz. Bilinenin aksine doğum eylemi sadece yatakta geçirilmek zorunda değildir. Hasta kendi deneyimleri ile hangi pozisyonda daha rahat hissediyorsa o pozisyonda durabilir. Bu tercihler doğum eylemi sırasında değişebiliyor hasta deneyimleyerek de rahat olduğu pozisyonu keşfedebiliyor.
• Gevşeme ve nefes egzersizleri yapabilirsiniz. Bu gevşeme ve nefes egzersizleri doğum kasılması sırasında annenin nefesine odaklanarak ağrıyı daha arka plana atmasını ve dolayısıyla daha az ağrı hissetmesini sağlayacaktır. Aynı zamanda hastanın gevşeme ve nefes egzersizleri hem vücudun oksijenizasyonu için iyidir hem de bilinçli olarak kaslarını gevşetmesi doğum eyleminin hızlanmasına katkıda bulunur.
• Ilık duş veya banyo alabilirsiniz.
• Bazen soğuk kompreslerde rahatlatıcı olabiliyor. 
• Bir yardımcı ya da yakınınızdan belinize masaj yapmasını isteyebilirsiniz.
• Rahatlatıcı müzikler dinleyebilirsiniz. Ortamın loş ve sakin olması da iyi geliyor.
• Yürüyebilirsiniz.
• Yanınızdaki bir yardımcı, eş, anne, arkadaştan size olumlu destekler vermesini isteyebilirsiniz. Olumlu düşünceler pozitif davranışlar bilinçte ağrının daha tolere edilebilir şekilde algılanmasını sağlar. Korku ve panik algıları değiştirebilir.
• Doğum hazırlama kurslarına katılıp eşinizle birlikte doğal doğum seyri hakkında bilgi alıp kendinizi ve eşinizi önceden hazırlayabilirsiniz. Ne tecrübe edeceğini önceden bilmek eylem sırasında gelen ağrıları daha rahat karşılamayı sağlayacaktır.

Doğumda Ağrı Kesici İlaç İhtiyacım Olursa?

Eğer bir ilaç ihtiyacınız olacaksa bundan doktorunuzu haberdar etmeniz gerekir. Doktorunuzun farklı ilaçlarla ağrı kontrolünüze desteği olacaktır. Doğum ağrısındaki tıbbi tedavi seçenekleri şu şekildedir:

• Epidural – Spinal Blok: Epidural blokta anestezi doktoru ince bir iğne kullanarak ince bir tüpü (kateter) sizin belinize yerleştirir ve buradan ağrı kesici ilaçlar verir. İlaçlar tüm vücuda yayılmadan sadece belden aşağısının ağrı duyusunu ortadan kaldırır. Spinal blokta ise doktor ilacı direk belinize enjekte edip sinirlerin uyuşmasını sağlar. Epidural anestezide hasta ayaklarını oynatabilir ancak spinal blokta ayaklar oynatılamaz. Bu yüzden normal doğum eyleminde genelde epidural anestezi tercih edilir. Bazı durumlarda bu ikisini birlikte (kombine) kullanır, böylece ilaç hem hızlı etki etmeye başlar hem de kateter durduğu sürece oradan verilen ilaçla ağrı kesici etkinlik uzatılmış olur.
• Pudendal Blok: Bu yöntemde doktor vajina yakınında ki sinirlere ilaç enjekte eder, sinirler uyuşunca bebeğin çıkımı sırasındaki ağrılar hissedilmez. Epiduralden farklı olarak doğumun kasılma ağrılarını yok etmez. Daha çok epidural - spinal anestezi yapılmayan hastalarda tercih edilir, ama epidurale rağmen hala ağrı hissediliyorsa yine kullanılabilir. Forceps ve vakum kullanılacak hastalarda da pudendal blok tercih edilebilir.
• Opioid İlaçlar: Genellikle doğum ağrısı sırasında damar yolundan verilir. Annede hafif uyku ve gevşeme hissi yaratır ve böylece daha az ağrı hissetmesi sağlanır.
• Nitröz Oksid: Artık pek tercih edilmeyen bir yöntemdir, doğumun son safhasında anneye nitrözoksid solutularak o anı hatırlamaması ve ağrı yaşamaması sağlanır.

Bu Tıbbi Yöntemlerin Olumsuz Yönleri Var mıdır?

İlaçlar ve girişimsel yaklaşımlar beraberinde olumsuz yönlerini de getirirler.

Epidural blokta etkinlik başladıktan sonra yatakta yatmanız gerekebilir, yataktan çıkıp yürüyemeyebilirisiniz. Tansiyonunuzu düşürebilir. Epidural uzun süredir devam ediyorsa ateşiniz çıkabilir ve antibiyotik uygulanması gerekebilir. Epidural kateter çıkarıldıktan sonra bir süre devam eden baş ağrılarınız olabilir.

Opiodirler; bulantı kusma yaparlar. Verilen ilaç bebeği de etkileyebilir. Doğuma çok yakın verilirse bebek uykuya meyilli doğabilir, bu bazen doğumdan sonra bebeğe solunum desteğine yol açabilir. Her yapılan dozun bir süre sonra etkisi geçecektir bu da yeni bir doza gereksinim yaratır. Doğuma çok yakın verilmemesi tercih edildiği için de doğumun son anlarındaki en şiddetli ağrıya etki edemeyecektir. Uyku eğilim yaptığında anne son ıkınma dönemlerinde zorlanabilir.

Blog Yazıları